Để giữ được hưng thịnh phải phân tích thời kỳ thoái trào nhằm nhận rõ sai lầm chủ quan nào đã dẫn tới thoái trào, sau này không lặp lại nữa. Thời kỳ thoái trào mà Đảng ta đã phải xử lý là thời kỳ sai lầm trong Giá - Lương - Tiền gây ra cuộc lạm phát phi mã 1985-1988. Nguyên nhân sai lầm không thể biện minh được là việc không hiểu và không tôn trọng quy luật lưu thông tiền tệ mà chứng cứ là bài báo của Gs Định Phương trên tạp chí Cộng Sản số 2/1988 đã viết:“tiền tăng 4.4 lần giá tăng 10 thì phải phát hành ngay cho kịp với tốc độ tăng giá”. Như vậy là tác giả đã đảo lộn công thức của quy luật lưu thông tiền tệ MV = PQ của Fisher mà Mác cũng đồng quan điểm khi chuyển M thành Md (Money demand) và Ms (Money supply) để biểu hiện quy luật số tiền cần thiết cho lưu thông Md=PQ/V. Thế là có thể định nghĩa cụ thể hơn Md > Ms là lạm phát còn Md < Ms là thiểu phát. Sai lầm này đã dẫn tới việc gây ra lạm phát phi mã 1985-1988. Cuối năm đó thực tế lạm phát phi mã đã trả lời ngay là tiền tăng 4,4 lần mà giá lại tăng 8,45 lần (Bài báo “CẦN NẮM VỮNG QUY LUẬT KHI TỔ CHỨC BÀN LUẬN VỀ VẤN ĐỀ LẠM PHÁT ” của Vũ Ngọc Nhung Tạp chí Cộng Sản số 2-1991 Tổng giám đốc ngân hàng trung ương khi đó là ông Nguyễn Duy Gia cũng đã theo nhầm lẫn này, vét sạch kho phát hành trong kỳ đổi tiền không cần thiết năm 1985 để “phát hành theo mặt bằng giá mới” do tưởng rằng điều chỉnh giá gạo cung cấp từ 0,40 đồng (hay 4 hào) lên 4 đồng để thực hiện chính sách một giá thay chính sách 2 giá (giá cung cấp và giá thị trường) sai lầm, là nâng mặt bằng giá lên 10 lần. Khi đó có thể nói các ngân hàng nhà nước tỉnh, thành là sướng nhất vì xin tiền mặt bao nhiêu là được cung cấp bấy nhiêu. Nhưng thời “vàng son” không phải khất chi tiền mặt với khách hàng, chỉ tồn tại trong qúy IV-1985, sang đến 1986, ông Lê Đình Thu Vụ trưởng Vụ Phát hành Ngân hàng trung ương phải thường xuyên sang Đông Đức để xin tiền in tại đó và chở về bằng máy bay cho kịp phát hành. Giám Đốc nhà in tiền ở Đức hỏi tại sao anh cùng lấy bằng tiến sỹ với tôi mà quản lý tiền tệ tồi như vậy, tôi in tiền VND 3 ca liền, tính ra đủ cho các anh tiêu cả năm làm sao tiêu trong hơn một tháng đã hết? Trong cuộc hội thảo về lịch sử tiền tệ Việt Nam tổ chức ngày 22/8/2006 do giáo sư Trần Đình Bút chủ tọa (ảnh trên), ông H.K. đã phát biểu “thành tích chống lạm phát phi mã thành công năm 1989” là do chúng tôi (ông Nguyễn Duy Gia và H.K.) đã nâng mặt bằng giá cả lên 10 lần nên ông Lữ Minh Châu, tổng giám đốc ngân hàng trung ương năm 1989, mới có thể phát hành thêm tới 2547 tỷ đồng mà lạm phát vẫn từ 310% xuống còn 34,4%, chấm dứt lạm phát phi mã ngay trong nửa đầu năm 1989 với CPI tụt xuống số âm -1,35% tháng 5, -2,89% tháng 6 và -1,67% tháng 7-1989. Trong cưộc hội thảo đó, tôi cũng ngại mất lòng ông H.K nên không đặt ra câu hỏi: “Thế anh hiểu về MV = PQ công thức của quy luật lưu thông tiền tệ như thế nào?” để khi ông ấy trả lời “P do M quyết định” chỉ cần bồi tiếp: “tại sao anh lại biến thành M do P quyết định” là chắc chắn ông H.K phải thấy ra sai lầm không hiểu gì về quy luật lưu thông tiền tệ. Giờ đây nếu 2 ông thẳng thắn tranh luận với tôi chắc chắn sẽ không có lập luận khoa học nào để che trình độ yếu kém về kinh tế tiền tệ đã gây ra khủng hoảng nhiều mặt mà chỉ có chủ trương đổi mới chấm dứt được. Đây cũng là cách chấm dứt tình trạng xa rời lý luận Mác-Lênin và không chịu đọc những khái niệm cơ bản về kinh tế học, có thể gây ra thoái trào trong chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung./.