20 - LẠC QUAN PHẢI SONG HÀNH VỚI CHẶN NGUY CƠ TIỀM ẦN Cẩm Ngọc It lâu nay có những tin tức tốt về mức tăng trưởng ở thị trường chứng khoán khởi sắc …một số người đã lạc quan quá mức tưởng chừng đã qua đáy khủng hoảng và sang bước phục hồi. E rằng đó chỉ là cách nhìn một phía về tin tốt mà quên mất những nguy cơ tiềm ẩn từ năm 2008 nay vẫn dai dẳng xuất hiện nhưng ta vẫn chưa nhận ra nguyên nhân. 1. Ngân hàngTW vẫn bị động lúng túng hút tiền về lại tung tiền ra mà chưa rõ nguyên nhân tại sao Khi mới phát hành tín phiếu ngân hàng thu rút được 23.000 tỷ đồng từ lưu thông Ngân hàng trung ương đã phải đưa ra lưu thông 39.000 tỷ để cưú một số ngân hàng thương mại mất khả năng thanh khoản. Việc này chưa thấy ngân hàng trung ương phân tích nguyên nhân tại sao? Sau đó việc các ngân hàng nhỏ đẩy lãi suất tiền gửi lên cao chót vót để hút tiền gửi của các ngân hàng khác về tạo ra cuộc đua lãi suất đẩy hệ thống ngân hàng đến nguy cơ không cho vay ra được vì các doanh nghiệp không chịu đựng được lãi suất cho vay cao tới 20% nên thừa tới 60.000 tỷ đồng tiền gửi không cho vay ra được. Trong ngành ngân hàng đã xuất hiện ý kiền cần sát nhập các ngân hàng nhỏ vào các ngân hàng lớn để tránh những tai họa các ngân hàng nhỏ có thể gây ra cho toàn ngành như luật ngân hàng lại chưa có điểu khoản nào bắt buộc sát nhập như vậy. Năm nay ngân hàng trung ương hạ lãi suất cơ bản kéo được lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại xuống nhưng lại xuất hiện trở lại hiện tượng các ngân hàng đua nhau tăng lãi suất không nghĩ đến đất nước đang cần lãi suất thấp để chống suy thoái và nguy cơ mất khả năng chi trả ngay cho một vài ngân hàng . Nguyên nhân bao trùm của sự lúng túng này có thể là do ngân hàng trung ương và hội đồng chính sách tiền tệ chưa nhìn ra nên chưa phân tích tại sao lại có hiện tượng giá cổ phiếu ngân hàng giảm đồng lọat từ ngày 13.5 Sau nhiều phiên giảm liên tục, giá CP của 2 NH niêm yết là ACB còn 68.200đ, STB còn 29.400đ. Đầu năm 2007, khi giá CP ACB lên trên 300.000đ và STB trên 150.000đ, không ai dám nghĩ có thể mua với giá thấp như ngày hôm nay (Lao Động số 107 Ngày 14/05/2008). Nếu hiểu biết về thị trường chứng khoán kỹ hơn chúng ta sẽ thấy ngay công ty cổ phần nào giảm lợi nhuận sẽ bị giảm giá cổ phiếu ngay. Giảm đồng loạt cổ phiếu ngân hàng có nghĩa là cả ngành ngân hàng bị giảm lợi nhuận. Liên hệ với thực tế chúng ta sẽ không quên vụ chạy đua lãi suất do các ngân hàng nhỏ khơi mào nâng lãi suất tiền gửi lên cực cao để hút tiền gửi của các ngân hàng lớn. Các ngân hàng lớn biết rất rõ nâng lãi suất theo sẽ rất nguy hiểm nhưng vẫn phải làm vì tiền gửi đã đem ra cho vay nếu bị ngân hàng nhỏ rút vợi tiền gửi, người gửi đến rút sẽ lấy tiền đâu mà trả. Ngân hàng trung ương không thể không phát hành thêm tiền ra để cứu các ngân hàng bị đe dọa mất khả năng thanh khoản đúng như ông Lê Xuân Nghĩa Vụ trưởng Ngân hàng trung ương đã trả lời phỏng vấn báo chí “ Phải cứu bằng được khả năng thanh khoản của ngân hàng”với câu “Tất nhiên là sẽ cứu, bằng mọi giá sẽ cứu, để tránh tác động tâm lý và đổ vỡ lan truyền”. Lại tiếp tục đặt câu hỏi tại sao sẽ thấy ngay vì các ngân hàng nhỏ vay các ngân hàng quốc doanh vào số tiền 52.000 tỷ đồng mà Kho bạc Nhà nước gửi nhầm vào các ngân hàng quốc doanh để hưởng lãi suất 3% thay vì theo đúng chế độ gửi vào ngân hàng trung ương chỉ có lãi 1%. Chính cuộc đua lãi suất này đã đẩy ngành ngân hàng đến bên bờ vực của nguy cơ mất khả năng thanh khoản. Nó dẫn chúng ta tới nguy cơ thứ hai 2. Việt Nam có hai ngân hàng trung ương làm mất tính độc lập cần có của ngân hàng nhà nước Việt Nam. Vietnamnet đã phỏng vấn 2 nhà kinh tế TS Cao sỹ Kiêm, TS Vũ Thành Tự Anh về tính độc lập trong điều hành chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương. Các nhà kinh tế này có nêu lên ý “đến thời điểm này, Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ chống lạm phát. Nếu ta nhìn phân công sẽ thấy sự "ngược đời" ”. Phải chăng vì sự phân công này ngân hàng trung ương thứ hai đã gây ra những động thái ngược chiều của ngân hàng nhà nước vừa thu rút tiền về đã phải đưa thêm tiền ra lưu thông nhiều hơn để cứu số ngân hàng bị mất thanh khoản, những lúng túng trong điều hành lãi suất: nâng lãi suất lên lại có ngay hạn mức lãi suất để làm trần khống chế, lãi suất dương không theo công thức: Lãi suất danh nghĩa = lãi suất thực + tỷ lệ lạm phát tiền giấy như đã ghi trong môn kinh tế tiền tệ của các trường đại học, mà thực tế đã thành: Lãi suất danh nghĩa = lãi suất thực + tỷ lệ lạm phát tiền giấy + tỷ lệ lạm phát giá cả E rằng các nhà thống kê Việt Nam đã theo quan điểm riêng, chỉ khảo sát các nước có tỷ lệ lạm phát bằng và thấp hơn Việt Nam như Lào và Campuchia mà không khảo sát các nước có tỷ lệ lạm phát thấp hơn ta, cũng không tham khảo số liệu của IMF cho thấy lạm phát của Việt Nam từ năm 2004 bắt đầu cơn sốc dầu lửa, cao từ gấp đôi đến gấp năm so với Mỹ, gấp 2,2 đến 2,8 lần so với mức bình quân của thế giới như bảng số liệu sau: Bảng Tình hình lạm phát ở Mỹ và ở các nước Năm 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Mỹ 1,77 1,79 1,83 1,89 1,95 2,01 2,57 Việt Nam 0,8% 4% 3% 9,5% 8,4% 7,4% 12,56 Trung bình các nước * 4,05% 3,36% 3,64% 3,35% 3,6% 3,51% V.N so với Mỹ ** 45% 223% 164% 502% 430% 368% 489% V.N so với các nước 19,7% 119% 83% 283% 233% 227% Nguồn: * Thống kê Tài chính quốc tế của IMF, ** từ: http://www.inflationdata.com/inflation/inflation Tất cả các nước phát triển và số đông các nước đang phát triển đều dùng CPI trừ năng lượng và lương thực thực phẩm (CPI excluding energy and food) nên CPI của họ không tăng vọt theo giá dầu và họ tránh được phải đối đầu cùng lúc với lạm phát tiền giấy và lạm phát giá cả. Trái lại CPI của ta lại là số cộng của hai lọai lạm phát này nên lãi suất ngân hàng cao vọt như trên đã phân tích. Từ những phân tích trên, có thể thấy rằng đọc tin tốt cũng như tin xấu đều phải có những thận trọng: Trước hết phải có sự phân tích xem những số liệu trong tin tốt có bằng năm trước không ví dụ khi cổ phiếu ngân hàng giảm đồng loạt qúy II – 2008, mức giảm tới 3 lần, năm nay có dấu hiệu phục hồi nhưng mức tăng của các cổ phiếu ngân hàng tốt nhất như ACB cũng chỉ tăng tới 44.500 đ chỉ bằng 65,2% của mức giá 68.200 đ ngày 13/5/2008 trong khi thị trường chứng khoán đã có chỉ số VN.Index đã vươn tới 400,9 điểm. Thứ hai phải có câu hỏi tại sao về nhiều mặt để có thể tìm nguyên nhân của những tin xấu, nhất là về những giải pháp đã gây sốc cho kinh tế. Có nguyên nhân rất quan trọng nhưng hầu như không một chuyên gia nào ở các bộ và nhiều nhà kinh tế ít chú ý đến là năng lực và tinh thần trách nhiệm của những cán bộ được giao phụ trách điều hành tiền tệ như những nhà thống kê Việt Nam mà không biết đến những khái niệm vỡ lòng (primer core inflation) về chỉ số giá tiêu dùng và chỉ số lạm phát cơ bản. Vì thế họ đã cung cấp một thước đo lạm phát đúp gồm cả lạm phát tiền giấy và lạm phát giá cả nên liều thuốc chống lạm phát đã bị nhân lên gấp đôi bình thường như lãi suất tiền gửi lên tới 15%/năm đẩy lãi suất cho vay tới 20% đã nói ở trên. Chứng cớ thứ hai là định nghĩa lạm phát “Lạm phát được đánh giá bằng cách so sánh giá cả của cùng 1 loại hàng hóa vào hai thời điểm khác nhau, với giả định chất lượng hàng hóa không đổi” được một cán bộ cao cấp đưa lên trong bài báo "Một số giải pháp ổn định kinh tế vĩ mô " trên tạp chí Cộng Sản tháng 7-2008. Nó sai ở chỗ không nói đúng định nghĩa lạm phát theo lý luận Mác-Lênin và các sách kinh tế học là lạm phát xẩy ra khi khối tiền lưu thông vượt quá nhu cầu lưu thông hàng hóa và dịch vụ. Định nghĩa lạm phát cũng chưa thuộc tất nhiên sẽ đưa ra những giải pháp kiềm chế lạm phát gây sốc cho kinh tế như đã phân tích ở trên. Rất mong việc phân tích kỹ những tin xấu sẽ giúp đất nước không rơi vào kịch bản xấu nhất trong suy thoái là vừa lạm phát vừa suy thoái (stagflation)./ Xem lại Trung bình Rất hay

=  373

Bình luận