Khi mở trang blog này đôi lúc tôi cảm thấy mình làm công việc đội đá vá trời không biêt có thể đi đến kết quả không? Vì trường phái lạm phát giá cả nhầm như thế nào chỉ một nhóm nhỏ chúng tôi nghiên cứu. Tranh luận trên báo chí, chỉ có 3 tạp chí đăng nên nó chìm vào bể thông tin của hàng trăm tờ báo. Trong khi đó các nhà kinh tế góp ý cho Chính phủ qua báo chí cũng không để ý gì đến lạm phát giá cả là gì và lại chỉ đo tỷ lệ lạm phát băng CPI cũ kỹ của các nhà thống kê không thèm dùng CPI trừ năng lượng và lương thực thực phẩm như tất cả các nước phát triển và khá đông các nước đang phát triển nên đo tỷ lệ lạm phát không đúng: đưa cả lạm phát tiền tệ và lạm phát giá cả vào CPI làm cho tỷ lệ lạm phát thực ở Việt Nam chỉ có 5-6% mà bị thổi phồng lên tới 12,56% (hay 8,3%, nếu tính theo số trung bình nhân).

Khi muốn thảo luận để tìm ra sự thật thì người đối thoại lại dùng chiêu “tôi giữ quan điểm riêng” để tránh thảo luận cho ra môn ra khoai. Gặp người quen chán nản vì Việt Nam gặp qua nhiều trắc trở, góp ý thẳng thắn thì không nghe nên khuyên tôi bỏ hy vọng có khả năng cứu đất nước khỏi suy thoái để yên hưởng tuổi già kẻo nghĩ lắm lại bị sì trét.

Vì cứ nghĩ " đất nước lâm nguy, thất phu hữu trách" mà cứ 3 giờ sáng là tôi tỉnh giấc nằm suy nghĩ xem có cách gì để những đề nghị cứu kinh tế Việt Nam khỏi suy thoái có thể được lắng nghe. Suy nghĩ mãi cũng thấy ra cách lách qua vòng kim cô đang thắt trên đầu Việt Nam để viết tới tai người cần nghe như bằng những lá thư tâm huyết. Như là thư gửi Văn phòng chính phủ báo cáo về kết quả làm việc với tổng cục thống kê khoảng 20 ngày sau được bà Hằng Vụ Thương mại TCTK gửi cho 1 bản công văn gửi Văn phòng chính phủ, thế là mừng Văn phòng Chính phủ đã nghe thấy.

Làm việc gì tôi cũng cố dự đoán những khả năng sẽ xẩy ra: khả năng được lắng nghe và đóng góp được cho đất nước thì hạnh phúc qua rồi. Còn nều không thành công cũng để lại cho lịch sử dấu vết về những cố gắng kiên trì của một anh chàng thất phu hữu trách.

Tôi còn nhớ lại năm 1993 tôi phát hiện ra việc tiền ta lên giá tới 23% qua so sánh sức mua tương đối (Purchasing Power Parity, PPP), Việt Nam lạm phát cao hơn Mỹ, VND mất giá hơn USD vậy tỷ giá phải tăng lên thì mới khuyên khích nhà xuất khẩu và hạn chế lãi của nhà nhập khẩu, thế là gỉam nhập siêu. Tôi viết báo 3 năm liền tranh luận với những bài báo không muốn phá giá tiền ta vì quan niệm phá giá là cái gì xấu xa làm "hoen ố" VND. Khi là thành viên trong ban cố vấn của phòng Thương Mại và Công nghiệp Việt Nam, tôi được dự một cuộc gặp mặt của phó Thủ Tướng Phan Văn Khải với các doanh nghiệp năm 1995, tôi đề nghị nâng già USD lên, phó Thủ Tướng đồng ý ngay. Tôi mừng qua, nhưng đề nghị tại các hội nghị giám đốc ngân hàng toàn quốc về vấn đề này lại bị dội ngược trở lại. Tháng 6 năm 1996, nghe thấy tôi định phát biểu tiếp, anh em cùng quan điểm với tôi khuyên: nói 3 năm rồi họ không nghe, nói làm gì nữa cho nó mệt.

Tôi vẫn phát biểu và nói tiếp nếu 200 đại biểu tại đây không bác bẻ lại được làm tôi cứng lưỡi thì nên coi đấy là nguy cơ tiềm ần và có giải pháp ngăn chặn. Anh Cao Sĩ Kiêm, thống đốc, cho tôi bảo lưu ý kiến. Tháng 9 anh Lê Đức Thúy gọi điện sẽ đến nhà thăm tôi, tôi chuẩn bị sẵn một tập số liệu để trình bầy quan điểm của mình. Anh Thúy cười và bảo tôi cất đi vì mục đích anh đến là để bàn nên phá giá nhẹ VND như thế nào? Chắc các bạn cũng hình dung được tôi sướng mê tơi như thế nào khi được cấp trên lắng nghe như vậy. Đến tháng 10 thì già USD nhích lên 5%. Lập tức nhập siêu năm 1997 giảm còn 2.295 triệu USD so với 3.888 triệu năm 1996 và năm 1999 chỉ còn 139 triệu. cũng thời gian đó tôi được đồng chí Nguyên Sinh Hùng mời dự một cuộc hội thảo mà đồng chí đó dự từ đầu chí cuối suốt một ngày. Tôi rất khâm phục vì đi hội thảo cũng nhiều, nhưng chưa bao giờ thấy một bộ trường đến dự suốt cuộc hội thảo và phát biểu sâu về mọi bản thuyết trình. Buồn cười là có báo chê buổi hội thảo lãng phí với lời phê là mỗi ý đóng góp tời 3.000.000đ chi phí, ý muốn nói về tôi và một nhà khoa học khác được mời từ trong Nam ra. Tôi cũng phát biểu về đề nghị nâng giá USD lên, một vấn để được coi là nhậy cảm lúc đó. Một kỷ niệm hay là chị Nguyên Thị Hiền thư ký của chủ tịch nước lúc đó lại tán đồng ý kiến của tôi dù trước đó chị viết bài trên báo không đồng tình. Tôi rât khâm phục tính thẳng thắn của chị không ngại thay đổi quan điểm của mính trước đông người dự hội thảo. Không hiểu phóng viên chê lãng phí có xem kết quả giảm ngay nhập siêu 1593 triệu USD năm 1977 để tính xem tổng chi phí hội thảo như vậy bằng mấy phần triệu của số nhập siêu giảm được ngay trong năm đầu tiên.

Tính kiên trì đã giúp tôi thành công trong kiến nghị làm lợi cho đất nước. Đó là những kỷ niệm làm tôi phấn khỏi. Trong nửa ngày tôi có thể viết xong một bài báo do các báo quen biết đặt hàng, Nhưng từ qúy II-2008 tới nay dậy viết lách lúc 4 giờ mà cứ bị ám ảnh viết rồi gửi đi có được đăng không, khiến có bài tôi viết cả tuần chưa xong, thời gian chính dùng để cân nhắc từng ý tránh những gì nhậy cảm, toà báo khó sài. Xoá đi nhưng thay bằng cái gì quả là đau đầu Thích viết và viết được nhưng không được viết quả thật như bị trói tay. Viết lên lãnh đạo cứ nghĩ bị thư ký vất sọt rác là lại đau lòng. Nhưng rồi lại nghĩ đến khó khăn của nghề thư kỳ phải lựa thứ gì thủ trưởng thích mới dám trình lên, nên lại thông cảm với cái nghể vất vả đọc suốt ngày rồi phải tóm tắt ý các thư có nội dung đề suất hợp lý để báo cáo. Đêm đến cũng không yên giấc khi thủ trưởng gọi là phải đến ngay.

Có điều đáng tin tưởng là tôi thấy việc thay đổi quan điểm của Gs. Samuelson có tác động lay chuyển cả kinh tế học và chắc chắn sẽ nâng cao độ chính xác khoa học của kinh tế học bằng cách kiêm chứng trong thực tế, nâng cao khả năng chữa tri các bênh của kinh tế. Tôi có làm cất lực mấy năm cuối đời cũng không thể hoàn thành được, Ví dụ riêng việc tìm ra từ thực tế chọn lấy thang thuốc hay của các nước không bị ảnh hưởng nhiều của cơn sốc dầu lửa đội lốt lạm phát cũng rất cần đến bạn bè cùng chí hướng cùng súm vào làm. Tôi tin tưởng ở tương lại đó nên lại thấy blog là nơi hội ngộ của tài năng, chắc chắn có thể giúp ích cho đất nước là nơi trí tuệ dễ nở hoa làm đẹp cho đời.

Tâm sự được thấy nhẹ cả lòng nên hứng chí làm thơ:

Sông cho đời phù xa nước mát

Vỗ ngực khoe ta cho đời bát ngát mầu xanh

Còn biển lớn chẳng cho gì cả,

Biển mỉm cười thổi mây bay lên đỉnh núi

Mưa rơi rơi trắng xoá những suối mơ

Suối cho sông róc rách những dòng thơ

Nhờ sông chuyển tặng cho biển cả

Cho sóng biễn vỗ bờ quen bờ lạ

Ru người tắm biển trong những giấc mơ xa.